ดับความโกรธ

มีอาจารย์ธรรมะท่านหนึ่ง มีลูกศิษย์มากมาย วันหนึ่งมีลูกศิษย์คนหนึ่งซึ่งมีนิสัยใจร้อน และเจ้าอารมณ์เข้ามากราบอาจารย์ และถามปัญหาอาจารย์ว่า...
“สวรรค์-นรก มีจริงหรือไม่”
อาจารย์ก็ตอบสั้นๆ ว่า “มีจริง”

ลูกศิษย์คนนี้ไม่เคยเชื่อว่า สวรรค์-นรก มีจริง ก็เริ่มเถียงอาจารย์ด้วยเหตุผลต่างๆ นานา แต่อาจารย์ก็ยังคงยืนยันสั้นๆ ว่า “สวรรค์-นรก มีอยู่จริง” ขณะที่เถียงอยู่นั้น ลูกศิษย์ผู้นี้เกิดลืมตัว หมดความอดกลั้น ใช้ถ้อยคำโต้เถียงอาจารย์อย่างรุนแรงด้วยความโมโหเป็นต้นเหตุ อาจารย์จึงพูดด้วยความสงบว่า...
“เวลานี้ท่านกำลังอยู่ในนรก”

นิทานเรื่องนี้สอนให้เราเข้าใจว่า... ความทุกข์หรือความสุขนั้นอยู่ภายในจิตใจของเราเอง คนที่มีความโกรธ โมโหโทโส เอาแต่ใจตัวเอง จะเป็นผู้ที่มีความทุกข์ทรมานใจ เปรียบเสมือนคนที่อยู่ในนรกหรือคนป่วยซึ่งมีจิตใจไม่ปกติ สมมติว่าเราเห็นเด็กนอนเจ็บอยู่บนเตียง เราจะโมโหหรือลงโทษว่า เขาเป็นคนเลวได้อย่างไร เพราะการได้เห็นคนเจ็บมักจะก่อให้เกิดความสงสาร เมตตา อยากจะหาทางช่วยเหลือเด็กคนนั้นให้หายจากความเจ็บป่วย ในทำนองเดียวกัน คนที่โมโหเรา และหาเรื่องทะเลาะกับเรา ก็เปรียบเสมือนเด็กที่กำลังนอนเจ็บอยู่นั่นเอง เหตุที่เปรียบเสมือนเด็กก็เพราะเขายังอ่อนความรู้ที่จะควบคุมสติของตนเอง เมื่อเราทราบเช่นนี้ เราจะไปโมโหคนที่กำลังมีความทุกข์เช่นนี้ได้อย่างไร ตรงกันข้ามเราควรจะสงสารเขา และพยายามเข้าใจถึงความทุกข์ทรมานของเขา และหาทางช่วยเหลือเขาให้มากที่สุด

ถ้าเราคิดเช่นนี้อยู่ตลอดเวลา เราก็จะสามารถดับความโกรธ ความโมโห หรือความเกลียดชังที่เกิดขึ้นได้ และถ้าเราฝึกสมาธิแผ่เมตตาทุกๆ วัน ก็จะเป็นการช่วยดับความโกรธ ความโมโหของเราออกไปให้หมดได้ด้วย

อีกหนึ่งแง่มุมที่สำคัญก็คือ... เมื่อเราโกรธ หัวใจของเราจะเต้นเร็วขึ้น หายใจเร็วขึ้น หน้าแดง คิ้วขมวด กล้ามเนื้อเกร็งตัว และร่างกายจะฉีดสารพิษอะดรีนาลินเข้าไปในเส้นเลือด อุณหภูมิในร่างกายก็จะสูงขึ้น อาการเหล่านี้ล้วนแต่สร้างความไม่สงบสุขให้เกิดขึ้น และยังทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ นานา วิธีที่จะเอาชนะความโกรธนั้น มีหลายวิธี...

• ดื่มน้ำเย็น 1 แก้ว เพื่อลดอุณหภูมิในร่างกายและทำให้สารพิษในร่างกายได้จางลง
• หายใจลึกๆ ช้าๆ และเป็นจังหวะ ทั้งนี้เพราะกายกับใจมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน เมื่อเราโกรธก็จะหายเร็ว เมื่อเราหายใจเร็วก็จะหงุดหงิดง่าย โกรธง่าย เมื่อมีความสงบก็จะหายใจช้าลง ดังนั้นการหายใจลึกๆ ช้าๆ ก็จะช่วยให้เกิดความสงบและสามารถควบคุมตัวเองได้ดีขึ้น
• มองดูหน้าบูดเบี้ยวของตัวเองในกระจก เพื่อเป็นการเตือนสติตัวเอง
• เดินออกไปจากบริเวณที่เรามีความโกรธ เพราะมันมีบรรยากาศที่ทำให้เกิดความโกรธ มีพลังที่มีอิทธิพลต่อจิตใจของเรา การเดินออกไปห่างๆ จากจุดนั้นก็จะเป็นการคลี่คลายความโกรธได้ดี
• นอนเอนหลังลงไปสักพักหนึ่ง จะทำให้จิตใจสงบขึ้น
• ท่องคำพูดที่ดีๆ ซ้ำแล้วซ้ำอีก หรือสวดมนต์ภาวนาหลายๆ ครั้งๆ ก็จะช่วยควบคุมความคิดให้เกิดความสงบได้